CERPEN : Makamben Disunduk
Posted by Ngurah Jaya Antara
on
0
I Kadẽk Bẽno tuah anak
jemet pesan, polos lan dueg di sekolahnẽ, SMA. Ia rajin pesan nulungin mẽmẽ lan
bapanẽ di jumahnẽ. Krana ento ia sayanganga pesan tekẽn reramanẽ. Tusing taẽn
ia piwal tekẽn pitutur reramanẽ. Apa ja pamunyin reramanẽ jeg lantas katuutang
tur kalaksanayang.
Dinanẽ ento dina Soma. Ia
suba nganggo baju sekolah. Sadurungnẽ majalan ka sekolah, ia setata nulungin
mẽmẽnẽ magarapan dipaon. Patut mabersih-bersih, ngumbah piring, miwah mablanja
ka peken. Gegaẽn apa ja anẽ patut gaẽnin ia seleg gaẽninẽ, krana sing ada
lẽnan buin anẽ andelanga tekẽn mẽmẽ lan bapanẽ. I Kadẽk Bẽno menyama tuah
pedidina. Sekondẽnẽ ia majalan masuk ia setata mapamit antuk nyalamin liman
mẽmẽ lan bapanẽ.
Di sekolah, Dẽk Bẽno
metepuk jak timpal – timpalnẽ.
”Dẽk suba ngaẽ PR basa
Bali?” I Wayan metakon sambilanga ngemel kertas akesẽtan.
”Silih apa PR kadẽkẽ?”
pamunyinẽ I Putu milu – miluan. Dẽk Bẽno nlektekang sebeng timpal – timpalnẽ.
Pedalem asananga yen tusing baang.
”Ento di tas rage jemak!”
pesautnẽ sambilanga nujuang tongos tasnẽ. I Wayan lan I Putu lantas melaib
magrudugan, saling tomplok, saling tuludang, saling pemaluin nyagjagin tasnẽ I
Kadẽk Bẽno....
Ttttrrrrẽẽẽẽẽẽttt....ttrrrẽẽẽẽẽttt.....tttrrẽẽẽẽẽẽttt.....
Bẽl masuk ka kelas
mamunyi. Murid - muridẽ makejang suba pada sayaga di kelasnẽ. Jam pelajahan
kapertama maan pelajahan basa Bali anẽ kaajahain olih Bu Wati. I Wayan lan I
Putu makenyem girang marep siknẽ I Kadẽk Bẽno. Kendel bayunẽ krana PRnẽ suba
suud kagaẽnin.
”Inggih matẽrinẽ sanẽ
mangkin ngenẽnin indik singkatan lan akronim...” Bu Wati mamunyi sada alon.
”Ring dinanẽ sanẽ mangkin iraga jagi mlajahin nulis singkatan lan akronim
nganggẽ aksara Bali. Sami sampun uning ring singkatan lan akronim punika?”
”Sampun!” pasaut murid –
muridẽ sibarengan.
”Inggih singkatan punika
contonẽ RRI, TNI, TKR, miwah sanẽ lianan, yẽning akronim punika contone Balita,
Pilkada, Depdiknas.......”
Lebian kẽn ajam suba Bu
Wati ngemẽl – mẽl sakadi dagang ubad di malun kelasẽ. Nyangsan makelo nyangsan
medikang muridẽ anẽ ngrunguang. Ada anẽ nguntul marep kabetẽn mejanẽ, ada anẽ
ijek ngambar di kertasẽ, ada anẽ bengong ningalin gurune mapi – mapi mirengang
kẽwala ngelamun. I Kadẽk Bẽno anẽ milu med marep kamalu iseng matolihan ka
jendelanẽ. Ditu lantas ia makesieng bayunẽ mara ningalin anak luh jegẽg pesan
liwat. Bangkiangnẽ rengkiang acekel gonda layu, kulitnẽ putih, tegehnẽ
nyempaka, awaknẽ moleh, boknẽ lantang meribonding, kenyemnẽ manis. Anakẽ luh
ento madan Luh Diah. Sing nyidang – nyidaang bana negtegang bayunẽ mara nepukin
Luh Diah. Jeg gedag – gedug tangkahnẽ, peluhnẽ kanti ngrẽcẽk. Sing leb – leb
bana nlektekang Luh Diahẽ ento. Tungkule nlektekang Luh Diah, tusing asanina
kẽn deweknẽ bengong marep kesisin kelasẽ. Makesiab lantas ia ningeh munyinẽ Bu
Wati
”Dẽk Bẽno! Indayang surat
ring papan singkatan ”SNI” antuk aksara Bali”.
Konden tegteg bayunẽ krana
nepukin Luh Diah jani suba buin nyangetang gedag – gedug tangkahnẽ lek tekẽn
dẽweknẽ tawanga ngelẽn – ngelẽn tekẽn gurunẽ. Nanging kẽto I Kadẽk Bẽno mula
anak dueg, ngaluhin ia ngaẽ soal gurunẽ di papan lan beneh pegaẽnẽ.
Tekẽd jumahnẽ langsung ia ngebahang awaknẽ di kasur pesarẽanẽ. Nu ia inget lan
marawat-rawat lawatnẽ Luh Diah. Tumben jani inguh bayunẽ buka kẽnẽ mara nepukin
anak luh kẽto nyet dikenehnẽ. Baan inguh bayunẽ, iseng ia ngontak radio di duur
mẽja samping balẽnẽ. Ngrereh siaran RBS. Drika lantas pirenga alon – alon suara
suling lamat – lamat nyarengin gending semarandana di radionẽ :
Tan prasida baan nampi,
paras jegẽg manganyudang, sampun leket ring atine, tan sida baan ngengsapang,
saking matemu pertama, sareng Iluh sanẽ ayu, beli trena tekẽn Iluh.
Sambilanga
masarẽ ia mirengang tembangẽ punika tur mapineh – pineh. Liang asan kenehnẽ
krana Luh Diah. Nyasan makelo gending di radionẽ nyasan nganyudang rasa lan
manahnẽ Dẽk Bẽno. Iing asan bayunẽ. Anyud asan kenehne lan ensap....
Drika sagẽt di sisin Taman
Ujungẽ negak Kadẽk Bẽno jak Luh Diah madampingan. Anginẽ nyirsir disisin Taman
Ujungẽ. Kedis - kedisẽ marẽrod lan magending – gending girang di duur punyan
jepunẽ, liang lan bagia, sakadi atinẽ Dẽk Bẽno lan Luh Diah nẽ jani.
”Luh...” Dẽk Bẽno nyiagang bok anẽ nekepin muanẽ Luh Diah.
”Kenapi Beli?” pasautnẽ
Luh Diah sambilanga makenyem manis lek – lekan.
”Luh...Apa Luh tusing ngrasa?”
”Ngrasa napi beli?”
”Luh..beli trasna kẽn
iluh, beli bagia yẽn paek jak iluhe!”
Mendep makelo ajaka dadua.
Mara lantas Luh Diah masaut...
”Beli...”
”Kenapa Luh?”
”Apang beli nawang, tiang
tresna masi ken beli, tiang bagia masi yẽning paek jak beli!”
”seken Luh?”masaut Dẽk
Bẽno sakadi tusing ngugu padingeh kupingnẽ..
”Nyak Luh dadi tunangan
belinẽ?” munyine Dẽk Bẽno sambilanga ngamel limanẽ Luh Diah makadadua.
Makenyem lantas Luh Diah.
Muane barak. Tur masaut
”Nggih beli...tiang nyak
dadi tunangan belinẽ!”
Ningeh munyinẽ Luh Diah
buka kẽto kendel pesan kenehnẽ Dẽk Bẽno. Sahasa ia majujuk smbilanga ngisi
limanẽ Luh Diah Makadadua. Tur tan suud – suud kadiman limanẽ Luh Diah
sambilanga kecag – kecog cara anak buduh di sisin Taman Ujungẽ. Sedek demena
kecag – kecog sagẽt ”gedebug”. Sagẽt dapetanga awaknẽ makayagan di batan balẽ
pasareanẽ sambilanga ngelut galeng guling. Mara lantas ia inget kẽn dẽwẽknẽ
tuah ngipi. Ngipi matunangan jak Luh Diah.
Awai, duang wai, aminggu,
abulan kanti nem bulan suba liwat uling dugasẽ ento. Tan sida – sida bana Kadẽk
Bẽno ngengsapang padẽwẽkan kajegẽgan Luh Diah. Girang asan bayunẽ sabilang maan
nepukin Luh Diah disekolahan. Apa buin maan nepukin kenyemnẽ Luh Diah anẽ
nyunyur manis jeg sing makita madaar sing makita nginem jeg duga baan telung
wai. I Kadẽk Bẽno marerasan ajak dẽweknẽ padidi. Minab ia sanget tresna tekẽn
Luh Diah. Sakẽwala dẽweknẽ sing juari ngeraos ngoraang tresna tekẽn Luh Diah.
Kalingkẽ lakar ngoraang tresna, mara matepuk dogẽn ngajak Luh Diah tangkahnẽ
suba nurdar. Limannẽ ngejer, prajani ia dadi nak kolok. Sing nyidaang ngeraos
apa – apa.
Petengẽ ngungkulin jagat. anginẽ nyirsir dingin kadi ẽs. Sepi, suung sakadi
atine Kadẽk Bẽno sanẽ mangkin. ”Muani getap!” plak ia ngeplakin bibihnẽ
sambilanga ningalin bulan lan bintang dilangitẽ uli balẽ dauh umahnẽ. Ditu ia
negak mangenang baan getap dẽweknẽ. ”Ngorahang tresna dogen sing juari!” plak
buin ia ngeplakin bibihnẽ.
Tusing kerasa atiban suba liwat, kondẽn masi ia ngorahang tresnanẽ tekẽn Luh
Diah. Sing nyidaang baana naanang buin. Buin mani dimulih sekolahẽ ia
lakar ngajak Luh Diah maraosan, ngorahang tresnanẽ. Keto nyantep munyinẽ tekẽn
dẽweknẽ padidi.
Buin maninẽ di sekolah
mapapasan ia ajak Luh Diah dimalun perpustakaanẽ. Ia ajak Luh Diah tuah saling
kenyemin, nanging tusing ada raos anẽ pesu uli bibihnẽ Dẽk Bẽno.
Ttttrrrrẽẽẽẽẽẽttt....ttrrrẽẽẽẽẽttt.....tttrrẽẽẽẽẽẽttt.....tttrrẽẽẽẽẽẽttt.....
Bẽl mulih sekolahẽ mamunyi, makejang muridẽ magrudugan pesu uling kelasẽ. Kadẽk
Bẽno masuang bunga mawar akatih anẽ suba mabungkus uling tengah tasnẽ. Nurdar
bayunẽ majalan sambilanga nyekel bunga mawarẽ ento. Nyantep suba jani kenehnẽ.
Tusing ada jani anẽ nyidaang nyantulin kenehnẽ lakar ngorahang tresna tekẽn Luh
Diah.
Makelo suba ia ngindeng
ngalihin Luh Diah. Nanging tusing tepuk – tepukina. Di koperasi, di
perpustakaan, di lapangan kanti di tongos parkir alihina tusing tepukine masi.
Nu minab di kelasnẽ? Kẽto kenehnẽ Kadẽk Bẽno. Iseng – iseng ia ningalin di
kelasnẽ Luh Diah. Ditu tepukina pintu kelasnẽ matutup atenga. Lantas majalan ia
maekin kelasẽ ento. Uling selag – selagan pintunẽ ia ningalin ada anak ditu.
Anak luh ngajak anak muani. Buin seken sekenanga ningalin. Mara makejutan asan
awaknẽ. Belah asan tangkahne. Ditu tepukina Luh Diah ngajak anak muani sedek
magelut lan madiman. Tusing kerasa kelẽs kanti bunga mawar anẽ gisina. Inget ia
kẽn gending maskumambang anẽ sesai pirenga di radionẽ :
Lacur pisan, pitresnan
tiange mankin,
adi tresnan tiang, jani
suba mangalahin, ngajak muani elenan.
Tan sida ia ngandet pesun
yẽh matanẽ. Tan suud – suud ia ngupet dẽweknẽ padidi. Lek, sebet, jengah, gedeg
ia kẽn dẽweknẽ padidi. Buung suba kenehnẽ ukana ngorahang tresnanẽ. Jani Luh
Diah suba dadi gelah anak, suba dadi tunangan anak lẽn. Nyelsel dẽweknẽ tusing
ngamaluin ngorahang tresna, sakadi bladbadan makamben disunduk. Nanging ia
tusing bes sanget sebet, lega masi kenehnẽ ningalin Luh Diah bagia, yadiastun
tresnanẽ tekẽn Luh Diah tan prasida mabesikan.
by : NJA'11
GET UPDATES
Jangan sampai ketinggalan update terbaru. Subscribe dan dapatkan update langsung via email
BACA JUGA